โรคเมลานอสของส้ม

โรคเมลาโนส พบได้บนใบและบนผลส้มในขณะที่ใบอ่อนขยายแผ่นใบหรือ หรือผลอ่อนกำลังเติบโตในขณะที่สภาพอากาศร้อนชื้น หรือมีฝนตกพรำๆ อาการของโรคเมลาโนส อาจแตกต่างไปตั้งแต่ จุดสีดำเล็กๆ หรือรอยแผลตกสะเก็ด รูปแบบของรอยแผลอาจเป็นทางยาวคล้ายน้ำตาเทียน หรือ เป็นแผลนูน เป็นต้น

สาเหตุของโรค

โรคนี้เกิดจากเชื้อราชั้นสูงที่อยู่ในระยะสร้างส่วนขยายพันธุ์ได้ทั้งแบบมีเพศ ชื่อ ไดอะพอท ซิไตร หรืออยู่ในระยะสร้างส่วนขยายพันธุ์แบบไม่มีเพศ ชื่อ โฟทอพสีส ซิไตร โดยเชื้อราจะทำลายเฉพาะส่วนเปลือกของผลและไม่เข้าไปทำลายถึงเนื้อผลส้ม หากเชื้อราเข้าทำลายใบ จะพบรอยแผลที่มีวงสีเหลืองล้อมรอบ เมื่ออาการรุนแรง ใบจะร่วงได้ง่าย บางครั้งเราอาจพบการเข้าทำลายของเชื้อราบนกิ่งที่ผุ หรือบนรอยแผลของปลายกิ่งที่ถูกตัดแต่ง ซึ่งเป็นส่วนที่ราสาเหตุใช้อยู่ข้ามฤดู

ส่วนขยายพันธุ์ของราสาเหตุ เป็นคอนิเดียรูปยาวรี ใส ไม่มีสี เกิดเป็นกลุ่มในเมือกภายในอวัยวะที่สร้างจากเส้นใยที่พันกันเป็นรูปขวด เมื่อสภาพอากาศชื้น คอนิเดียจะไหลออกจากปากขวดนี้แล้วไหลไปกับน้ำฝน หรือน้ำที่ใช้ในการรดต้นส้ม

คอนิเดียงอกเป็นเส้นใยบนใบ ผิวใบจะพองออกเป็นตุ่ม อาจมีวงสีเหลืองล้อมรอบหรือไม่ก็ได้ วงสีเหลืองนี้อาจเปลี่ยนเป็นวงสีเขียวในภายหลังก็ได้เช่นกัน อาการบนกิ่งจะพบว่ากิ่งผุ เน่าลามลงข้างล่าง คอนิดียของราสาเหตุจะไม่เข้าทำลายส่วนใบที่ขยายเต็มที่หรือใบแก่

อาการบนเป็นปื้น แล้วแตกเป็นรอยร้าว หรือคอนิเดียที่ไหลตามน้ำลงมา แล้วแห้งเกาะบนผิวเปลือกส้มเกิดเป็นแผลยาวคล้ายน้ำตาเทียน จุดนูนอาจมีขนาดใหญ่หากการเข้าทำลายเกิดบนผลอ่อน

วงจรชีวิต

น้ำฝนหรือน้ำชลประทานที่ใช้รดต้นส้มเป็นพาหะนำคอนิเดียไปยังเนื้อเยื่อที่อ่อนแอของส้ม หรือคอนิเดียอาจแพร่กระจายไปตามลมได้ไกลๆ การเข้าทำลายของคอนิเดียบนผลอ่อนจะเกิดหลังกลีบดอกร่วง 3-5 เดือน ในสภาพที่มีความชื้นต่อเนื่องคอนิเดียจะใช้เวลา 8-24 ชั่งโมง ในการงอกบนใบหรือบนผลส้ม ดังนั้น ช่วงเวลาที่มีฝนตกพรำ ต่อเนื่อง อากาศร้อนชื้น เป็นสภาพที่เหมาะสมต่อการระบาดของโรคเมลาโนสได้อย่างดี

การป้องกันกำจัดโรค

ตัดแต่งกิ่งส้มที่เป็นโรคกิ่งแห้ง การทำให้สวนโปร่ง อากาศถ่ายเทได้ดี จะช่วยลดการเกิดโรคลงได้
การเลือกแปลงปลูกที่มีแสงแดดส่องทั่วถึง ปริมาณน้ำฝนต่ำ วางระบบการปลูกพืชพันธุ์ต้านทานและพันธุ์อ่อนแอ
เก็บกวาด ทำความสะอาดแปลงปลูกอยู่เสมอ
การพ่นสารป้องกันกำจัดโรคพืช ช่วยลดการเข้าทำลายของเชื้อได้โดยตรง โดยเฉพาะในระยะแตกใบอ่อน และระยะผลอ่อน สารประกอบทองแดง ใช้ได้ทั่วไป สารป้องกันกำจัดโรคพืช เช่น สโตรบิวรูลิน ใช้ได้ผลดี