มอร์เทล (Mortel) ยาหว่านประสิทธิภาพดี ที่อยากแนะนำให้เกษตรกรใช้กัน
มอร์เทล มีชื่อสามัญคือ สาร ฟิโพรนิล 0.3 % GR (GR = Granule สูตรผสมชนิดเม็ด ที่นำไปใช้ได้ทันทีไม่ต้องทำให้เจือจาง) ตามระบบ IRAC จัดอยู่ในกลุ่ม 2B Phenylpyrazole
ฟิโพรนิล เป็นสารที่ออกฤทธิ์กับระบบประสาท (Nerve Action) ของแมลง โดยไปขัดขวางการส่ง GABA (Gamma Amino Butylic Acid) ซึ่งเป็นสารเคมีในการนำส่งกระแสประสาทของแมลง ทำให้การทำงานของระบบประสาทของแมลงผิดปกติและตายในที่สุด
ฟิโพรนิล เป็นสารที่ออกฤทธิ์แบบ สัมผัสตาย กินตาย และดูดซึม โดยดูดซึมได้ดีในพืชใบเลี้ยงเดี่ยว เช่น ข้าวโพด อ้อย เป็นสารที่ออกฤทธิ์ได้ดีกับ แมลงที่มีการดื้อยา ในกลุ่ม Pyrethroid, Organophosphorus หรือ Carbamate มาก่อน สามารถกำจัดได้ทั้งแมลง และไส้เดือนฝอย ในดิน กำจัดเพลี้ยไฟ แมลงปากกัด ปากดูด ได้หลายชนิด กำจัดปลวก แมลงใต้ดิน ด้วงงวง แมลงปีกแข็ง หนอนชอนใบผัก หนอนกินยอดกะหล่ำ หนอนคืบ
มอร์เทล มีความสำคัญกับทุกพืช เพราะสามารถ ใช้รองก้นหลุม หรือโรยข้างแถวใน ข้าวโพด อ้อย มันฝรั่ง พริก มะเขือ พืชผักต่างๆ ฯลฯ ป้องกันการเข้าทำลายของแมลงศัตรูในระยะเริ่มแรกได้ดี ซึ่งการกำจัดแมลงศัตรูพืชในระยะเริ่มต้นของการเข้าทำลายเป็นระยะที่สารเคมีมีประสิทธิภาพสูงที่สุด
จากรายงานของ FAO (องค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ) พบว่า มีค่า PHI = 14 วัน ในมันฝรั่ง ที่ประเทศพม่า (PHI = Pre Harvest Interval : กำหนดระยะเก็บเกี่ยวที่ปลอดภัยหลังพ่นสารครั้งสุดท้าย )
มอร์เทล ปัจจุบันจึงจัดเป็นสาร 1 ที่มีความสำคัญมากในด้านการปลูกพืชในการเกษตร เนื่องจากสามารถใช้ทดแทนสาร carbofuran ที่แบนไปแล้ว สาร carbosulfan ที่กำลังจะถูกแบนในเร็วๆนี้ และ สาร chlopyrifos ที่ทางราชการมีกำหนดแบนในเดือน มิถุนายน 2563 ที่จะถึงนี้
คุณสมบัติพิเศษ
มอร์เทล มีคุณสมบัติ เป็นสารส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืช (Plant growth enhancement) ในอ้อยพบว่า การใช้สารฟิโปรนิล ส่งผลให้ มีรากที่ยาว และ มากขึ้น จำนวนต้นต่อกอมากขึ้น มีสีเขียวมากขึ้น พื้นที่ใบมากขึ้น ต้นสูงขึ้น ออกดอกเร็ว ติดเมล็ดเร็วขึ้น ส่งผลให้ได้ผลผลิตเพิ่มขึ้น
ประโยชน์และวิธีใช้
- พริก มะเขือเทศ ป้องกันกำจัด ไส้เดือนฝอย รากปม ใช้อัตรา 30 – 50 กรัม / หลุม
- อ้อย ป้องกันกำจัด หนอนกอ แมลงนูน ด้วงหนวดยาว ปลวก ใช้อัตรา 6-10 กก./ ไร่
- ข้าวโพด ป้องกันกำจัด เพลี้ยไฟ ตัวอ่อนหนอนกระทู้ลายจุด ใช้อัตรา 6 กก. / ไร่ หยอดข้างแถว
- กระเจี๊ยบเขียว ป้องกันกำจัด เพลี้ยจักจั่น ใน ใช้อัตรา 5-10 กรัม / หลุม
มอร์เทล จึงเป็นยาหว่านทางดินอีกสาร 1 ที่มีประสิทธิภาพดีที่อยากแนะนำให้เกษตรกรใช้ ในการป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืช โดยเฉพาะเมื่อใช้ร่วมกับวิธีสลับกลุ่มสารเคมี เพื่อลดการดื้อยาของแมลง เนื่องจากเป็นสารอีกกลุ่ม คือ กลุ่ม 2B phenylpyrazole ไม่ซ้ำสารกลุ่มอื่น ๆ เหมาะสำหรับเอาไว้ใช้สลับกับสารเคมีกลุ่มอื่นๆที่เกษตรกรใช้กันบ่อยอยู่ประจำเพื่อลดการดื้อยาของแมลงศัตรูพืช เช่น Cartap 0.4 % GR กลุ่ม 14 Nereistoxin Analogues , Carbosulfan 5 % GR สารในกลุ่ม 1A carbamate , chlorpyrifos 5 % GR สารในกลุ่ม Organaphosphate